Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ (Jean-Luc Godard, 3 Δεκεμβρίου 1930 – 13 Σεπτεμβρίου 2022) ήταν Γάλλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και κριτικός κινηματογράφου. Το όνομά του ταυτίζεται συχνά με τη νουβέλ βαγκ, ίσως το πιο σημαντικό κίνημα στην ιστορία του κινηματογράφου, καθώς υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της, αλλά η καριέρα του επεκτείνεται πέρα από αυτήν την περίοδο, έχοντας σκηνοθετήσει πάνω από 100 ταινίες συνολικά.
Ο Γκοντάρ ήταν μέλος μιας ομάδας ταινιοκριτικών του περιοδικού Cahiers du Cinema, οι οποίοι αποφάσισαν να φτιάξουν δικές τους ταινίες και να φέρουν μια επανάσταση στο μέσο, διότι ήταν δυσαρεστημένοι με την ποιότητα του Γαλλικού Κινηματογράφου εκείνη την εποχή. Αυτή η ομάδα ήταν η βάση της Νουβέλ Βαγκ. Το 1968, ο Γκοντάρ εγκατέλειψε τη Νουβέλ Βαγκ και ίδρυσε μαζί με τον Jean-Pierre Gorin την κινηματογραφική ομάδα Dziga Vertov Group, ονομασμένη από τον γνωστό Σοβιετικό σκηνοθέτη. Επρόκειτο για μια ομάδα πολιτικά ενεργών σκηνοθετών οι οποίοι ομαδικά και ανώνυμα δημιουργούσαν πειραματικές και πολιτικές ταινίες οι οποίες υποστήριζαν κινήματα όπως ο Μαοϊσμός και ο Μαρξισμός.
Όπως και οι σύγχρονοί του σκηνοθέτες της νουβέλ βαγκ, ο Γκοντάρ επέκρινε το κυρίαρχο ρεύμα του γαλλικού κινηματογράφου για "Παράδοση στην Ποιότητα", το οποίο "έδινε περισσότερο βάση στη τέχνη παρά στη καινοτομία, έδινε προνόμια σε καταξιωμένους σκηνοθέτες παρά στους νέους, και προτιμούσε τα σπουδαία έργα του παρελθόντος παρά τον πειραματισμό". Για να αμφισβητήσει αυτή την παράδοση, άρχισε μαζί με ομοϊδεάτες του κριτικούς, να σκηνοθετούν τις δικές τους ταινίες. Πολλές ταινίες του Γκοντάρ αμφισβητούν και τους κώδικες του παραδοσιακού Χόλυγουντ μαζί με αυτές του Γαλλικού κινηματογράφου. Αρκετές του ταινίες εκφράζουν τις ακροαριστερές πολιτικές του απόψεις. Οι ταινίες του επίσης καταδεικνύουν τη γνώση του για την ιστορία του κινηματογράφου μέσω των αναφορών του σε παλαιότερες ταινίες. Επιπλέον οι ταινίες του Γκοντάρ συχνά αναφέρονται στον υπαρξισμό, μιας και ήταν μανιώδης αναγνώστης του υπαρξισμού και της Μαρξιστικής φιλοσοφίας. Η ριζοσπαστική του προσέγγιση στους κινηματογραφικούς κώδικες, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, τον κατατάσσουν ως σκηνοθέτη με τη μεγαλύτερη επιρροή στο γαλλικό νουβέλ βαγκ.
Το 2002 σε ψηφοφορία κριτικών του κινηματογραφικού περιοδικού Sight & Sound, του βρετανικού ινστιτούτου κινηματογράφου (BFI), κατετάγη τρίτος ανάμεσα στους δέκα καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών. Δέκα χρόνια αργότερα, το Sight & Sound ονόμασε την ταινία του Με Κομμένη Την Ανάσα την 13η καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Στην ίδια ψηφοφορία, τρεις άλλες ταινίες του συμπεριλήφθηκαν στην λίστα των 50 καλύτερων ταινιών. Αυτές ήταν Η Περιφρόνηση, Ο Τρελός Πιερό και το Histoire(s) du Cinema. Λέγεται ότι έχει δημιουργήσει ένα από τα μεγαλύτερα σώματα κριτικής ανάλυσης από οποιονδήποτε άλλο σκηνοθέτη μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα. Το 2010 βραβεύτηκε με το Τιμητικό Όσκαρ, αλλά δεν παρέστη στην τελετή απονομής των βραβείων. Οι ταινίες του Γκοντάρ ενέπνευσαν πολλούς σκηνοθέτες, συμπεριλαμβανομένων των Μάρτιν Σκορσέζε, Κουέντιν Ταραντίνο, Στίβεν Σόντερμπεργκ και Πιερ Πάολο Παζολίνι. Το 2015 κέρδισε για πρώτη φορά στην καριέρα του βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ των Καννών, το οποίο μοιράστηκε μαζί με ακόμα μία ταινία. To 2018 η ταινία του Le Livre d'Image κέρδισε το πρώτο βραβείο Ειδικού Χρυσού Φοίνικα.
Επιλεγμένη φιλμογραφία
| Έτος | Μεταφρασμένος τίτλος | Αυθεντικός τίτλος |
|---|---|---|
| 1960 | Με κομμένη την ανάσα | À bout de souffle |
| 1961 | Η Κυρία Θέλει Έρωτα | Une Femme Est Une Femme |
| 1962 | Ζούσε τη ζωή της | Vivre sa vie |
| 1963 | Οι καραμπινιέροι | Les Carabiniers |
| 1963 | Ο μικρός στρατιώτης | Le petit soldat |
| 1963 | Η περιφρόνηση | Le Mépris |
| 1964 | Bande à part | Bande à part |
| 1965 | Αλφαβίλ | Alphaville |
| Ο τρελός Πιερρό | Pierrot le Fou | |
| 1966 | Συνέβη στην Αμερική | Made in U.S.A. |
| 1967 | 2 ή 3 πράγματα που ξέρω γι' αυτήν | 2 ou 3 choses que je sais d'elle |
| Η κινέζα | La Chinoise | |
| Ένα Σαββατοκύριακο | Week-end(Weekend) | |
| 1972 | Όλα πάνε καλά | Tout va bien |
| 1980 | Ο σώζων εαυτόν σωθήτω | Sauve qui peut (la vie) |
| 1983 | Όνομα: Κάρμεν | First name : Carmen |
| 1985 | Χαίρε Μαρία | Je vous salue, Marie |
| 1989 | Histoire(s) du Cinéma | Histoire(s) du Cinéma |
| 1993 | Χαίρε Σαράγεβο | Je vous salue, Sarajevo |
| 2000 | Για την αρχή του 21ου αιώνα | De l'origine du XXIe siècle |
| 2001 | Η ελεγεία ενός έρωτα | Éloge de l'amour |
| Στο Σκοτάδι του Χρόνου | Dans le noir du temps | |
| 2004 | Η δική μας μουσική | Notre musique |
| 2010 | Film Socialisme | Film socialisme |
| 2014 | Αποχαιρετισμός στη γλώσσα | Adieu au langage |
| 2018 | Το Βιβλίο της Εικόνας | Le Livre d'Image |
Πηγές
- Grant, Barry Keith, επιμ. (2007). Schirmer Encyclopedia of Film. Detroit: Schirmer Reference. ISBN 0-02-865791-8.
- Brody, Richard. 2008. Everything is Cinema: The Working Life of Jean-Luc Godard. ISBN 978-0-8050-6886-3
No comments:
Post a Comment