- Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 31 Αυγούστου 2010
Μας αιφνιδίασε το «16ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας-Conn Χ» (15 έως 26/9). Ανακοίνωσε ότι θα συμπεριλάβει στο πρόγραμμά του, τελευταία στιγμή, την ταινία «Α serbian film» του Srdan Spasojevic -τη βάφτισε, ατυχώς, «Χασαποσέρβικο»- ένα σπλάτερ φιλμ βουτηγμένο στο αίμα και το σεξ, που ήταν προορισμένο να προβληθεί στο φεστιβάλ FrightFest του Λονδίνου, αλλά κόπηκε!
Στην ταινία «Χασαποσέρβικο» ο ήρωας είναι ένας πορνοστάρ, ο οποίος υπό την επήρεια ναρκωτικού επιδίδεται σε αποτρόπαιες πράξεις Συγκεκριμένα, θα παιζόταν προχθές στον ιστορικό κινηματογράφο «Empire» της πλατείας Λέστερ. Οι ακραίες, όμως, σκηνές, ειδικά αυτές στις οποίες φαίνεται ο βιασμός ενός νεογέννητου μωρού, ανάγκασαν το Βρετανικό Συμβούλιο Κινηματογραφικής Δεοντολογίας (BBFC) να επέμβει. Λογόκρινε 49 σκηνές, δηλαδή τέσσερα λεπτά της ταινίας, που έχει κανονική διάρκεια 93'.
Το λονδρέζικο φεστιβάλ, όμως, αρνήθηκε να συμβιβαστεί με τη λογοκρισία του BBFC και προτίμησε να μην παίξει την ταινία καθόλου. «Ως φεστιβάλ με διεθνή αξιοπρέπεια, σκεφτήκαμε ότι μια ταινία αυτού του είδους θα έπρεπε να προβληθεί ολόκληρη, όπως είναι η πρόθεση του σκηνοθέτη», δήλωσε ο Ιαν Τζόουνς, συνδιευθυντής του φεστιβάλ.
Η ιστορία του «Α serbian film» είναι η εξής: ένας πρώην πορνοστάρ επανέρχεται στη δράση όταν του κάνουν μια δελεαστική οικονομική προσφορά, χωρίς όμως να γνωρίζει ακριβώς τις προθέσεις του παραγωγού του. Βρίσκεται, όμως, εγκλωβισμένος σε έναν μονόδρομο σεξουαλικής βιαιότητας, που κορυφώνεται με τον βιασμό ενός μωρού, μόλις βγαίνει από την κοιλιά της μητέρας του. Υποτίθεται ότι ο πορνοστάρ κάνει αυτή την αηδιαστική -ίσως δεν φτάνουν οι λέξεις- πράξη, επειδή έχει πάρει ένα είδος ναρκωτικού και είναι σε κατάσταση trance.
Ο σκηνοθέτης, πάντως, κατάφερε να βρει... πολιτικές δικαιολογίες για τη σκηνή αυτή. «Είναι ένα ημερολόγιο της κακοποίησής μας από τη σερβική κυβέρνηση. Είναι αναφορά στη μονολιθική εξουσία των ηγετών, που σε υπνωτίζουν και κάνουν πράγματα που δεν θέλεις να κάνεις. Πρέπει να βιώσεις τη βία για να καταλάβεις το μέγεθός της».
Οι κριτικές ωστόσο στο Ιντερνετ υποστηρίζουν ότι όλα αυτά τα ευγενή δεν φαίνονται πουθενά στην ταινία. Το τι συμβαίνει, βέβαια, στο κρανίο ενός δημιουργού, και πώς ερμηνεύει ο ίδιος το έργο του -σε αυτή την περίπτωση ως μια βαλκανική αλληγορία- είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Οταν πρωτοπροβλήθηκε η ταινία στο φεστιβάλ «South-by-Southwest» ο κριτικός Σκοτ Βάινμπεργκ έγραψε: «Νομίζω ότι η ταινία είναι τραγική, αηδιαστική, ενοχλητική, διεστραμμένα παράλογη, εκνευριστική, και στην πραγματικότητα πολύ έξυπνη. Αυτό είναι κάτι που θαυμάζω αλλά και σιχαίνομαι την ίδια στιγμή. Σίγουρα όμως δεν θα την παρακολουθήσω ποτέ ξανά».
Η ομάδα που οργανώνει το φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας-Conn Χ» χωρίστηκε για χάρη του «Α serbian film» σε δύο στρατόπεδα: το ένα υποστήριζε ότι δεν πρέπει να φιλοξενηθεί στο φεστιβάλ αυτή η αηδιαστική ταινία και το άλλο ότι πρέπει. Οταν, όμως, αποκλείστηκε από το φεστιβάλ του Λονδίνου, όπως μας λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Ορέστης Ανδρεαδάκης, «η πλάστιγγα έγειρε υπέρ της προβολής της».
Και μας εξηγεί το γιατί: «Αν ζητάτε την προσωπική μου γνώμη, πιστεύω ότι είναι μια αποκρουστική ταινία, που με βρίσκει αντίθετο, αισθητικά και ιδεολογικά. Θεωρώ όμως πιο αποκρουστική τη λογοκρισία κάθε είδους συμβουλίου. Γι' αυτό αποφασίσαμε να την προβάλουμε στο φεστιβάλ, για να δώσουμε τη δυνατότητα στο κοινό μας να κρίνει. Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα εκπαιδευμένο και έχει καλό γούστο».
Η αλήθεια είναι ότι το timing για όλη αυτή τη συζήτηση συμπίπτει με τις σοκαριστικές αποκαλύψεις που έγιναν στη χώρα μας για την παιδοφιλία. Γι' αυτό και ο Ορέστης Ανδρεαδάκης τονίζει ότι «η ταινία σε καμία περίπτωση δεν υμνεί την παιδεραστία ούτε την παροτρύνει. Οι ακραίες σκηνές παρουσιάζονται ως αποτρόπαιες. Τα σπλάτερ, ως συνήθως, δείχνουν ακρότητες αλλά ταυτόχρονα έχουν και έναν αυτοσαρκασμό».
Και η δική μας γνώμη; Δεν θα υπερασπιζόμασταν τη λογοκρισία σε καμία περίπτωση. Από την άλλη όμως, αδυνατούμε και να δικαιολογήσουμε ή να κατανοήσουμε, σε οποιοδήποτε ιδεολογικό πλαίσιο, ακόμα και τη θέαση μιας τέτοιας πράξης στο σινεμά. *