Wednesday, November 30, 2022

O Παντελής Βούλγαρης με μία ρετροσπεκτίβα των ταινιών μυθοπλασίας του, στην Αθήνα

 


Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης  και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης,  με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, τιμούν τον Παντελή Βούλγαρη με μία ρετροσπεκτίβα των ταινιών μυθοπλασίας του, που στην Αθήνα θα παρουσιαστεί στις 8 με 15 Δεκεμβρίου, στην μεγάλη αίθουσα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Μια μοναδική ευκαιρία να δούμε στη μεγάλη οθόνη 12 μεγάλου μήκους ταινίες του που αγαπήσαμε: από το Προξενιό της Άννας μέχρι την πιο πρόσφατη δημιουργία του, το Τελευταίο σημείωμα, και μάλιστα με την παρουσία συντελεστών από κάθε ταινία.

Μαζί θα προβληθούν και τέσσερις μικρού μήκους ταινίες του σπουδαίου έλληνα δημιουργού.

Η ρετροσπεκτίβα στον Παντελή Βούλγαρη, που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία πριν λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη, εξερευνά τις πολυσύνθετες και γοητευτικές πτυχές του έργου ενός από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του ελληνικού σινεμά.


Όπως επισημαίνει η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, «ο Βούλγαρης αποτέλεσε έναν από τους βασικούς εκφραστές του νέου ρεύματος του Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ), και συνετέλεσε αποφασιστικά στην ανανέωση της γραφής και της οπτικής του. Ήδη από την πρώτη του ταινία, Το προξενιό της Άννας (1972),  διαμορφώνει την προσωπική του γραφή και αποσπά 3 βραβεία στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ βρίσκεται εξόριστος από την χούντα.

Ο Βούλγαρης,  διαμορφώνει μια μακρά πορεία  με αγαπημένες και σημαντικές ταινίες -αφηγήσεις  που επικεντρώνονται στο πέρασμα της κοινωνίας από  την πολιτική των  αποκλεισμών και των διακρίσεων (Happy day, Πέτρινα Χρόνια)  στην  πολιτική των ταυτοτήτων (Όλα είναι δρόμος, Νύφες).  Ας θυμηθούμε ότι στις Νύφες ,  ο Νόρμαν, ο φωτογράφος, ίσως να είναι και πιο κοντά στον ίδιο το σκηνοθέτη, ο οποίος επιμένει να φωτογραφίζει-κινηματογραφεί τα μικρά πράγματα που οι άλλοι προσπερνούν.  Αυτή είναι η ματιά του Βούλγαρη: επιμένει στην απεικόνιση των ταπεινών, των άσημων ανθρώπων που οι άλλοι προσπερνούν…».

Η έναρξη του αφιερώματος, θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου με την ταινία Το Προξενιό της Άννας παρουσία του Παντελή Βούλγαρη αλλά και της πρωταγωνίστριας της ταινίας Άννας Βαγενά. Ο εμβληματικός έλληνας σκηνοθέτης θα είναι παρών στις προβολές του αφιερώματος για να υποδεχθεί αγαπημένους του συνεργάτες μπροστά και πίσω από την κάμερα που θα προλογίζουν τις ταινίες. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους: Θέμιδα Μπαζάκα, Πηνελόπη Τσιλίκα, Δημήτρη Καταλειφό, Aνδρέα Κωνσταντίνου, Κατερίνα Πολέμη, Περικλή  Χούρσογλου, Γιώργο Φρέντζο και Νίκο Καβουκίδη.

Και βέβαια δεν θα μπορούσε να λείπει η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη, σύντροφός του στη ζωή αλλά και στην τέχνη, αφού έχει υπογράψει το σενάριο πολλών από τις ταινίες του.

Σύντομα θα ανακοινωθεί το αναλυτικό πρόγραμμα.

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

Το τελευταίο σημείωμα

Το τελευταίο σημείωμα

2017, 117΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη, Παντελής Βούλγαρης, Παίζουν: Ανδρέας Κωνσταντίνου, André Hennicke, Melia Kreiling, Τάσος Δήμας, Αινείας Τσαμάτης, Γιώργος Καραμαλέγκος, Βασίλης Κουκαλάνι, Μιχάλης Αεράκης, Κωνσταντίνα Χατζηαθανασίου. Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής. Κοστούμια: Γιούλα Ζωϊοπούλου. Σκηνικά: Σπύρος Λάσκαρης. Μουσική: The Βoy. Γλώσσα: Ελληνικά.

O Ναπολέων Σουκατζίδης, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος, κομμουνιστής συνδικαλιστής και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936, εκτελεί χρέη διερμηνέα του γερμανού διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Μπροστά από τα μάτια του περνά όλη η γερμανική αγριότητα. Είναι ένας από τους 200 ανθρώπους που έχουν επιλεγεί για να εκτελεστούν την 1η Μαΐου στην Καισαριανή, ως αντίποινα για τον θάνατο τεσσάρων Γερμανών από τη δράση της ελληνικής Αντίστασης. Την ημέρα της εκτέλεσης θα βρεθεί μπροστά σε ένα δίλημμα ζωής, όταν ο Φίσερ θα του δώσει τη δυνατότητα να εξαιρεθεί βάζοντας όμως στη θέση του κάποιον άλλον.

Μικρά Αγγλία


Μικρά Αγγλία

2013, 160΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη. Παίζουν: Πηνελόπη Τσιλίκα, Σοφία Κόκκαλη, Ανέζα Παπαδοπούλου, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Μάξιμος Μουμούρης, Βασίλης Βασιλάκης, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Αγγελική Παπαθεμελή, Χρήστος Καλαβρούζος, Κλέα Σαμαντά. Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής. Κοστούμια: Γιούλα Ζωϊοπούλου. Σκηνικά: Αντώνης Δαγκλίδης. Μουσική: Κατερίνα Πολέμη. Γλώσσα: Ελληνικά.

Η 20χρονη Όρσα είναι παράφορα ερωτευμένη με τον υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ. Κλειστός χαρακτήρας, δεν αποκαλύπτει το μυστικό της σε κανέναν. Η μικρότερη αδελφή της, Μόσχα, θέλει να φύγει από την Άνδρο, να αποδράσει από τη μοίρα των γυναικών του νησιού να παντρεύονται ναυτικούς που όλο λείπουν ή θαλασσοπνίγονται. Η μητέρα τους, Μίνα, παρακάμπτει τα αισθήματα των κοριτσιών της και αξιοποιεί γνωριμίες για να τις παντρέψει με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον. Την Όρσα με τον πλοιοκτήτη και καπετάνιο Νίκο Βατοκούζη και λίγο αργότερα τη Μόσχα με τον καπετάνιο πλέον Σπύρο, και έτσι, άθελά της, ναρκοθετεί το ίδιο της το σπιτικό.

Ψυχή Βαθιά

Ψυχή βαθιά

2009, 124΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη,  Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Θανάσης Βέγγος, Γιώργος Αγγέλκος, Χρήστος Καρτέρης, Βαγγέλης Μουρίκης, Γιώργος Συμεωνίδης, Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Κώστας Κεφτόγιαννης, Άννα Παρτσάνη, Μάριος Ποντίκας, Κλέα Σαμαντά, Μίλτος Πολυβίου. Φωτογραφία: Σίμος Σαρκετζής. Σκηνικά: Απόστολος Βέττας. Κοστούμια: Λουκία Χατζέλου. Μουσική: Γιάννης Αγγελάκας. Γλώσσα: Ελληνικά.

Το 1949, κατά τους τελευταίους μήνες του Εμφυλίου Πολέμου, στον Γράμμο και στο Βίτσι, δύο αδέρφια επιστρατεύονται παρά τη θέλησή τους σε διαφορετικά στρατόπεδα. Ο Ανέστης, 17 χρονών, πηγαίνει στον Εθνικό Στρατό και ο Βλάσης, 14 χρονών, στον Δημοκρατικό Στρατό. Έχοντας μεγαλώσει στην περιοχή και γνωρίζοντας τα κρυφά μονοπάτια και περάσματα, χρησιμοποιούνται ως οδηγοί του στρατού. Ο καπετάν-Βουνήσιος, η πολυβολήτρια Γιαννούλα, ο ανθυπολοχαγός Τριαντάφυλλος, ο Καλαματιανός δεκανέας, ο ταξίαρχος Τσαγκλής και η 14χρονη αντάρτισσα Φούλα είναι μερικά από τα πρόσωπα που τους πλαισιώνουν, ο καθένας κουβαλώντας τη δική του τραγική ιστορία.

Νύφες

2005, 128΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Ιωάννα Καρυστιάνη. Παίζουν: Damian Lewis, Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Εύη Σαουλίδου, Andréa Ferréol, Steven Berkoff, Εβελίνα Παπούλια, Δημήτρης Καταλειφός, Ειρήνη Ιγγλέση, Αποστόλης Τότσικας, Γιώργος Μακρής. Γλώσσα: Ελληνικά, Αγγλικά, Ρωσικά, Ιταλικά, Τουρκικά.

Καλοκαίρι 1922. Ο φωτογράφος Νόρμαν Χάρις και η Νίκη ταξιδεύουν στο ίδιο καράβι για την Αμερική. Ο Νόρμαν στην πρώτη θέση, η Νίκη στην τρίτη μαζί με άλλες 700 νύφες. Όλες κουβαλούν τη φωτογραφία ενός άγνωστου γαμπρού και το νυφικό τους στο βαλιτσάκι τους. Ο Νόρμαν συγκινείται βλέποντας τις νύφες της τρίτης θέσης. Η Νίκη είναι αυτή που τον εντυπωσιάζει περισσότερο. Σιγά σιγά γνωρίζονται και ερωτεύονται. Το υπερωκεάνιο «King Alexander» φτάνει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Στο κατάστρωμα γράφεται ο επίλογος της σχέσης Νίκης-Νόρμαν.

Όλα είναι δρόμος

1998, 118΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Γιώργος Σκαμπαρδώνης. Παίζουν: Θανάσης Βέγγος, Δημήτρης Καταλειφός, Γιώργος Αρμένης, Κώστας Καζανάς, Αγγελική Λεμονή, Αλέξανδρος Τσακίρης, Αλέξανδρος Μούκανος. Φωτογραφία: Γιώργος Φρέντζος. Σκηνικά-Κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδη. Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης. Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης, Μάκης Γιαπράκας (λαϊκά τραγούδια). Γλώσσα: Ελληνικά.

Σπονδυλωτή ταινία για τρεις ανθρώπους που πορεύονται προς μια οριακή στιγμή στη ζωή τους. Xαρώνειο νόμισμα: ένας αρχαιολόγος, που ο γιος του αυτοκτόνησε στο στρατό, ανακαλύπτει σε μια ανασκαφή έναν τάφο με το λείψανο ενός αξιωματικού των ελληνιστικών χρόνων. H τελευταία νανόχηνα: μια ομάδα ορνιθολόγων πηγαίνει στο Δέλτα του Έβρου για να βρει, με τη βοήθεια ενός ηλικιωμένου θηροφύλακα, την τελευταία νανόχηνα που έχει καταφύγει εκεί. Bιετνάμ: ένας μεσήλικας εργοστασιάρχης, σκασμένος γιατί η γυναίκα του πήρε τα παιδιά τους και τον άφησε, ισοπεδώνει κυριολεκτικά ένα αγροτικό σκυλάδικο.

Ακροπόλ

1995, 125΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Λευτέρης Βογιατζής, Σταύρος Παράβας, Κωνσταντίνος Τζούμας, Θέμις Μπαζάκα, Δέσπω Διαμαντίδου, Άντζελα Γκερέκου, Σωτηρία Λεονάρδου, Ειρήνη Ιγγλέση, Όλγα Δαμάνη, Μάνος Βακούσης. Φωτογραφία: Ντίνος Κατσουρίδης. Σκηνικά-Κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδη. Κοστούμια θεάτρου: Διονύσης Φωτόπουλος. Μουσική: Γιώργος Μουζάκης. Γλώσσα: Ελληνικά.

Aθήνα, δεκαετία του ’50. O Πρίγκηψ, ο αυτοδημιούργητος θεατρικός επιχειρηματίας του επιθεωρησιακού θεάτρου «Aκροπόλ», απολύει μια απ’ τις πρωταγωνίστριες του θιάσου, γιατί είναι μεθυσμένη τη βραδιά της πρεμιέρας. Για να την αντικαταστήσει, απευθύνεται στον σπεσιαλίστα σε γυναικείους κωμικούς ρόλους Λάκη Λοΐζο, ένα πρώην παιδί-θαύμα του κινηματογράφου, που διευθύνει ένα γραφείο κομπάρσων. O Λάκης στην αρχή ξαφνιάζεται από την απροσδόκητη πρόταση, αλλά τελικά αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του στο σανίδι του περίφημου θεάτρου.

Ήσυχες μέρες του Αυγούστου

1991, 108΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Αλέκα Παΐζη, Θέμις Μπαζάκα, Θανάσης Βέγγος, Χρυσούλα Διαβάτη, Αλέκος Ουδινότης, Ειρήνη Ιγγλέση. Φωτογραφία-Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης. Σκηνικά-Κοστούμια: Αναστασία Αρσένη. Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις. Γλώσσα: Ελληνικά.

Όσοι μένουν στην Αθήνα τον Αύγουστο είναι οι μοναχικοί ή αυτοί που την προτιμούν έρημη. Οι ήρωες της ταινίας αντιπροσωπεύουν αυτές τις κατηγορίες. Ψάχνουν για παρέα, για έρωτα, για επικοινωνία. Μια γυναικεία φιγούρα σ’ ένα φωτισμένο παράθυρο, δυο ματιές στο άδειο βαγόνι του ηλεκτρικού, μια άγνωστη αντρική φωνή απ’ το τηλέφωνο, μπορεί να ξεκινήσουν μια σχέση ανθρώπινη. Κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να καταλήξει μια γνωριμία. Κυριαρχεί η ανάγκη για επαφή αδιαφορώντας για το τίμημα. Τρεις ιστορίες ζωής στην αυγουστιάτικη Αθήνα που τις συνδέει η μοναξιά, η ανάγκη για επαφή και η πανσέληνος.

Η φανέλα με το 9

Η φανέλα με το 9

1988, 121΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Βαγγέλης Ραπτόπουλος. Παίζουν: Στράτος Τζώρτζογλου, Θέμις Μπαζάκα, Νίκος Μπουσδούκος, Σταμάτης Τζελέπης, Θανάσης Μυλωνάς, Κάτια Σπερελάκη, Νίκος Τσαχιρίδης, Κώστας Κλεφτόγιαννης. Φωτογραφία: Αλέξης Γρίβας. Σκηνικά-Κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδη. Μοντάζ: Τάκης Γιαννόπουλος. Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης. Γλώσσα: Ελληνικά.

Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μένη Κουμανταρέα, η ταινία αφηγείται τη ζωή και τα έργα του Βασίλη Σερέτη, νέου, άγνωστου, φτωχού, αλλά ταλαντούχου και φιλόδοξου ποδοσφαιριστή, που ονειρεύεται να κατακτήσει τα γήπεδα. Ο ήρωας είναι διατεθειμένος να τα δώσει όλα και να υποστεί ό,τι χρειαστεί, προκειμένου να κατακτήσει το ποδοσφαιρικό στερέωμα. Έχοντας ως μόνο όπλο το ταλέντο του, προσπαθεί να ορίσει τη μοίρα του, σε μια διαδρομή από τη Θεσσαλονίκη στον Βόλο και από εκεί στην Αθήνα. Μαζί του, γευόμαστε τη λάσπη των γηπέδων, τη μοναξιά της επαρχίας, τους «πουλημένους» αγώνες, αλλά και την εφήμερη λάμψη της επιτυχίας.

Πέτρινα Χρόνια

Τα Πέτρινα χρόνια

1985, 142΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Θέμις Μπαζάκα, Δημήτρης Καταλειφός, Μαρία Μαρτίκα, Ειρήνη Ιγγλέση, Θάνος Γραμμένος, Πηνελόπη Πιτσούλη, Τάσος Παλατσίδης. Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης. Σκηνικά-Κοστούμια: Ιουλία Σταυρίδη. Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης. Γλώσσα: Ελληνικά.

H 18χρονη Eλένη κι ο 22χρονος Mπάμπης γνωρίζονται και ερωτεύονται στη Θεσσαλία, το 1954. Πολύ σύντομα, ο Μπάμπης συλλαμβάνεται για παράνομη πολιτική δράση και καταδικάζεται σε πολύχρονη φυλάκιση. Η Ελένη, που επίσης καταζητείται, καταφεύγει στην Αθήνα όπου θα ζήσει, σε κατάσταση παρανομίας, μέχρι το 1966. Όταν, το 1966, ο Μπάμπης μεταφέρεται από την Κρήτη στις φυλακές της Αίγινας, η Ελένη καταφέρνει να μπει στο πλοίο για να τον δει για λίγο, έστω από μακριά. Διώξεις στα μετεμφυλιακά χρόνια, διώξεις στην επταετία της Χούντας και άνθρωποι με σθένος και καρδιά.

Happy Day

1977, 100΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Ζωρζ Σαρρή, Γιώργος Μοσχίδης, Σταύρος Καλάρογλου, Νίκος Μπουσδούκος, Κωνσταντίνος Τζούμας, Στάθης Γιαλελής, Λάμπρος Λιαρόπουλος. Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης. Σκηνικά-Κοστούμια: Κυριάκος Κατζουράκης. Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης. Μουσική: Διονύσης Σαββόπουλος. Γλώσσα: Ελληνικά.

Σε ένα νησί, που το καίει ο ήλιος και το δέρνουν οι άνεμοι, ένα στρατόπεδο πολιτικών κρατούμενων περιμένει την επίσκεψη της «μεγάλης μητέρας», ετοιμάζοντας προς τιμή της μια γιορτή. Ένας κρατούμενος, που αρνιέται επίμονα να δηλώσει μεταμέλεια, εξαφανίζεται και οι αρχές του στρατοπέδου τον δηλώνουν νεκρό, ως αυτόχειρα. Όμως, τη μέρα την επίσημης επίσκεψης και κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο «νεκρός» εμφανίζεται.

Το προξενιό της Άννας

Το προξενιό της Άννας

1972, 82΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Μένης Κουμανταρέας, Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Άννα Βαγενά, Σταύρος Καλάρογλου, Κώστας Ρηγόπουλος, Σμαρώ Βεάκη, Αλίκη Ζωγράφου, Μαρία Μαρτίκα, Αλέκος Ουδινότης, Νίκος Γαροφάλλου. Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης. Σκηνικά-Κοστούμια: Κυριάκος Κατζουράκης. Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης. Γλώσσα: Ελληνικά.

H Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια ως εσωτερική υπηρέτρια σε μια μεσοαστική αθηναϊκή οικογένεια. Τα αφεντικά, όταν η Άννα φτάνει σε ηλικία γάμου, διαλέγουν για λογαριασμό της ένα νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Κυριακή. Το ίδιο βράδυ επιτρέπουν στην Άννα να βγει έξω μόνη με τον υποψήφιο γαμπρό. Στη σύντομη αυτή έξοδο, η Άννα θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της συναισθήματα που έως τότε τα έπνιγε βαθιά μέσα της. Όταν, όμως, επιστρέψει στο σπίτι, θα ανακαλύψει ότι οι διαθέσεις της οικογένειας έχουν αλλάξει.

Ο Μεγάλος Ερωτικός

1973, 70΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Σκηνογραφία: Γιάννης Καλαϊτζής. Μοντάζ: Γιώργος Πανουσόπουλος. Γλώσσα: Ελληνικά.

Ένα οπτικό ταξίδι στην Αθήνα, μέσα από μια σειρά δέκα ερωτικών τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Ελύτη, Σαπφούς, Καβάφη κ.ά. με τις φωνές της Φλέρυς Νταντωνάκη και του Δημήτρη Ψαριανού. Ένα αριστουργηματικό κινηματογραφικό πείραμα, σε συνεργασία δύο αγαπημένων δημιουργών –του Βούλγαρη και του Χατζιδάκι–, εξαιρετικά φωτογραφημένο από τους Γιώργο Αρβανίτη και Γιώργο Πανουσόπουλο.

Μικρού μήκους ταινίες:

Ο χορός των τράγων  (ντοκιμαντέρ)

1971, 22΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Χαρά Κουλεντιανού. Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης. Μοντάζ: Τάκης Δαυλόπουλος. Γλώσσα: Ελληνικά.

Το καρναβάλι είναι τρελό σε όλη την Ελλάδα, αλλά πουθενά δεν είναι πιο αχαλίνωτο και αυθεντικό όπως στη Σκύρο. Όλα τα στοιχεία -οι μορφές που είναι μισές άνθρωπος μισές ζώο, οι αλλόκοτες μάσκες, οι παντομίμες, οι παρωδίες και τα αισχρόλογα- ταυτίζουν το καρναβάλι της Σκύρου με τα αρχαία Διονύσια. Το ντοκιμαντέρ αυτό παρουσιάζει τον χορό των τράγων ή «γέρων», καθώς και μια παράλληλη γιορτή που οργανώνουν οι ψαράδες του νησιού.

Ce n’est pas que le début (ντοκιμαντέρ)

1969, 12’

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης, Γιώργος Πανουσόπουλος. Κείμενο: Βασίλης Βασιλικός. Γλώσσα: Ελληνικά.

Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο που γύρισε παράνομα ο Παντελής Βούλγαρης τα χρόνια της Δικτατορίας. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει εικόνες από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου που εξελίχθηκε στην πρώτη μεγάλη λαϊκή αντιδικτατορική εκδήλωση. Η ταινία ολοκληρώθηκε στο Παρίσι με τη βοήθεια του Κώστα Γαβρά. Οι Έλληνες του εξωτερικού την πρόβαλαν σε πολιτικές συγκεντρώσεις κατά της Χούντας.

Τζίμης ο Τίγρης

1966, 15΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Σπύρος Καλογήρου, Marilyse Preysler, Νάσος Κατακουζηνός. Φωτογραφία: Γιώργος Πανουσόπουλος. Μοντάζ: Νίκος Καβουκίδης. Γλώσσα: Ελληνικά, Γερμανικά.

Ο «Τζίμης ο Τίγρης» είναι ένας οικογενειάρχης αθλητής, που ζει επιδεικνύοντας τις ικανότητές του σε αυτοσχέδιες «παραστάσεις» στους δρόμους της Αθήνας. Μια μέρα τον πλησιάζει μια νεαρή Γερμανίδα και του ζητάει την άδεια να τον βγάλει μια σειρά φωτογραφίες για ένα ρεπορτάζ. Ανάμεσά τους θα αναπτυχθεί μια τρυφερότητα και θα περάσουν ένα βράδυ μαζί στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Το άλλο πρωί, ο Τζίμης θα βρεθεί κατηγορούμενος ότι παρέσυρε τη νεαρή ξένη για να τη ληστέψει…

Ο κλέφτης

1965, 20΄

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης. Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης. Παίζουν: Αλέξης Δαμιανός, Παντελής Βούλγαρης, Βαγγέλης Καζάν. Φωτογραφία: Γιώργος Πανουσόπουλος. Μοντάζ: Νίκος Καβουκίδης. Γλώσσα: Ελληνικά.

Ένας αστυνομικός πιάνει έναν πορτοφολά ύστερα από παράνομη δράση σε ένα λεωφορείο, αλλά δείχνει προθυμία να ακούσει τι τον οδήγησε στην παρανομία.

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 5 ευρώ (γενική είσοδος).

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδας προσφέρει την δυνατότητα online κράτησης εισιτηρίων στη διεύθυνση: tickets.tainiothiki.gr

Στην ιστοσελίδα της Ταινιοθήκης www.tainiothiki.gr  θα βρείτε σύντομα τα πάντα για το αφιέρωμα.

 

Tuesday, November 29, 2022

Ερνστ Λούμπιτς (1892 – 1947) Γερμανός, μετέπειτα πολιτογραφημένος Αμερικανός, σκηνοθέτης, ηθοποιός, σεναριογράφος και παραγωγός


Ο Ερνστ Λούμπιτς (Ernst Lubitsch), (28 Ιανουαρίου 1892 – 30 Νοεμβρίου 1947) ήταν Γερμανός, μετέπειταπολιτογραφημένος Αμερικανός, σκηνοθέτης, ηθοποιός, σεναριογράφος και παραγωγός. Οι κωμωδίες του σατίριζαν τα κακώς κείμενα των σύγχρονων κοινωνιών, καθώς και διάφορες εθνικές ομάδες, τον κατέστησαν ως έναν από τους πιο οξυδερκείς σκηνοθέτες του Χόλιγουντ. Αποκαλούνταν Ο Μάγος της Κωμωδίας και τα έργα του χαρακτηρίζονταν από το άγγιγμα του Λούμπιτς. Μερικές από τις σημαντικότερές του ταινίες είναι: Ερωτική Παρέλαση (The Love Parade, 1930)Φασαρία στον Παράδεισο (Trouble in paradise, 1932)Ερωτικές καντρίλιες (Design for loving, 1933)Νινότσκα (Ninotchka, 1939)Να ζει κανείς ή να μη ζει (To Be or Not to Be, 1942) και Ο ουρανός ας περιμένει (Heaven Can Wait, 1943). Ο σκηνοθέτης προτάθηκε τρεις φορές για Όσκαρ Σκηνοθεσίας και το 1947 του απένειμαν Τιμητικό Όσκαρ.

Ο Ερνστ Λούμπιτς γεννήθηκε στο Βερολίνο και είχε ρωσοεβραϊκή καταγωγή. Σε ηλικία δεκαεννέα ετών σπούδασε την τέχνη της υποκριτικής πλάι στον Μαξ Ράινχαρντ και αποτέλεσε μέλος του γερμανικού θεάτρου. Την επόμενη χρονιά γύρισε την πρώτη του ταινία ως ηθοποιός και μέχρι και το 1920 γύρισε 30 ταινίες. Έπειτα αφοσιώθηκε εξ ολοκλήρου στη σκηνοθεσία. Το 1918 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία με τίτλο Die Augen der Mumie Ma και με πρωταγωνίστρια την Πόλα Νέγκρι. Την επόμενη χρονιά γύρισε τη Μαντάμ Ντυμπαρύ (Madame Du Barry, 1919) επίσης με τη Νέγκρι.

Οι ταινίες του είχαν απήχηση στις Ηνωμένες Πολιτείες και τα χρήματα τα οποία έβγαλε από την προβολή τους του έδωσαν τη δυνατότητα να κάνει την παραγωγή της ταινίας Η Γυναίκα του Φαραώ (Das Weib des Pharao, 1922), η οποία γνώρισε επιτυχία. Το 1922 ο σκηνοθέτης έφυγε από τη Γερμανία και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Χόλιγουντ όπου σκηνοθέτησε τη Μαίρη Πίκφορντ στην ταινία Ροζίτα, η Τραγουδίστρια του Δρόμου (Rosita, 1922), το οποίο γνώρισε καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία. Έπειτα υπέγραψε συμβόλαιο τριών χρόνων με τη Warner Bros. Το συμβόλαιο του εξασφάλιζε καλλιτεχνική ελευθερία και έλεγχο πάνω στο μοντάζ, αλλά οι ταινίες που γύρισε με το στούντιο δεν είχαν εμπορική επιτυχία. Στη συνέχεια υπέγραψε συμβόλαιο με την Metro-Goldwyn-Mayer.

Έπειτα μετά την έλευση του ήχου στον κινηματογράφο άρχισε να σκηνοθετεί μιούζικαλ όπως το Ερωτική Παρέλαση (The Love Parade, 1929) που επαινέθηκε από τους κριτικούς και του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Το 1932 γύρισε την ταινία Φασαρία στον Παράδεισο (Trouble in paradise, 1932) η οποία χαρακτηρίστηκε ανήθικη, λόγω του έντονου σεξουαλικού της θέματος και η λογοκρισία που ασκήθηκε από τον Κώδικα Χέιζ από εκείνη τη χρονιά κι έπειτα, η ταινία αποσύρθηκε και δεν ξαναπροβλήθηκε μέχρι και το 2003 που κυκλοφόρησε σε DVD.

Την ίδια χρονιά γύρισε και τη μοναδική του δραματική ταινία Ο άνθρωπος που σκότωσα (Broken Lullaby, 1932) με τον Λάιονελ Μπάριμορ. Το 1935, ο Λούμπιτς έγινε διευθυντής παραγωγής της εταιρίας Paramount Pictures και τέσσερα χρόνια αργότερα σκηνοθέτησε τη Γκρέτα Γκάρμπο στην ταινία Νινότσκα (Ninotchka, 1939) για λογαριασμό της Metro-Goldwyn-Mayer. Το σενάριο της ταινίας υπέγραψε ο άσημος ακόμα τότε Μπίλι Γουάιλντερ και ο Λούμπιτς έλαβε τη δεύτερή του υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας.

Ακολούθησαν οι ταινίες Να ζει κανείς ή να μη ζει (To Be or Not to Be, 1942) και Ο ουρανός ας περιμένει (Heaven Can Wait, 1943). Το 1945 ενώ γύριζε την ταινία A Royal Scandal (1945) αρρώστησε και αντικαταστήθηκε από τον Όττο Πρέμινγκερ. Γύρισε ακόμη δυο ταινίες: το Τολμηρός Εραστής (Cluny Brown, 1946) πριν βραβευτεί με τιμητικό βραβείο Όσκαρ το 1947. Την ίδια περίοδο ετοίμαζε την ταινία That Lady in Ermine (1947), αλλά πέθανε από καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και αντικαταστήθηκε για άλλη ακόμα φορά από τον Πρέμινγκερ. Στην επιστροφή από την κηδεία του, ο Μπίλι Γουάιλντερ είπε στον Γουίλιαμ Γουάιλερ Λούμπιτς τέλος και ο Γουάιλερ του απάντησε: Ακόμη χειρότερα. Ταινίες του Λούμπιτς, τέλος. Ο Γουάιλντερ είχε μια επιγραφή πάνω από την πόρτα του γραφείου του που έγραφε Πώς θα το έκανε ο Λούμπιτς;.

Monday, November 28, 2022

Κάρι Γκραντ (1904 – 1986) Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει δεύτερο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.

 


Ο Άρτσιμπαλντ Αλεξάντερ Λιτς (18 Ιανουαρίου 1904 – 29 Νοεμβρίου 1986), γνωστότερος με το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο Κάρι Γκραντ ήταν Άγγλος ηθοποιός που πρωταγωνίστησε σε μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες της χρυσής περιόδου του αμερικανικού κινηματογράφου. Οι γνωστότερες του ταινίες είναι οι εξής: Διαζύγιο με Προθεσμία (The Awful Truth, 1937), Η Γυναίκα με τη Λεοπάρδαλη (Bringing Up Baby, 1938), Κοινωνικά σκάνδαλα (The Philadelphia Story, 1940), Ξαναπαντρεύομαι τη γυναίκα μου (His Girl Friday, 1940), Υπόθεση Νοτόριους (Notorius, 1946), Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων (North By Northwest, 1959) και Ραντεβού στο Παρίσι (Charade, 1963). Η συμμετοχή του σ' αυτές τις ταινίες σε συνδυασμό με τον άνετο χαρακτήρα του και τη γοητευτική του εμφάνιση έδωσαν στο όνομά του θρυλική υπόσταση. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει δεύτερο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών. Το 1970 τιμήθηκε με ειδικό βραβείο Όσκαρ για την προσφορά του στην 7η τέχνη.

Πρώτα βήματα

Ο Άρτσιμπαλντ Λιτς γεννήθηκε στο Χόρφιλντ του Μπρίστολ στην Αγγλία από τον Ιλάια Τζέιμς Λιτς και την Έλσι Μαρία Κίνγκντον. Ήταν μοναχογιός και η παιδική του ηλικία δεν ήταν ιδιαίτερα ευτυχισμένη. Η μητέρα του, που είχε χάσει ένα παιδί, το οποίο πέθανε πριν τη γέννηση του Γκραντ, έπασχε από κατάθλιψη. Ο πατέρας του την έκλεισε σε ίδρυμα και είπε στον εννιάχρονο Άρτσι ότι έφυγε για μακρινό ταξίδι. Ο Γκραντ έμαθε την αλήθεια και συνάντησε την έγκλειστη σε ίδρυμα μητέρα του αφότου έκλεισε τα τριάντα. Το 1918 απεβλήθη από το σχολείο και αποφάσισε να ακολουθήσει τον θίασο του Μπομπ Πέντερ σε περιοδείες ανά την Αγγλία, ως ακροβάτης. Το 1920 ο θίασος ταξίδεψε στην Αμερική και μαζί και ο Γκραντ. Ο θίασος επέστρεψε στην Αγγλία, αφήνοντας πίσω του τον Γκραντ που αποφάσισε να κάνει πατρίδα του τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις ΗΠΑ ο Γκραντ συνέχισε να περιοδεύει με πλανόδιους θιάσους δουλεύοντας ως πότε ως ακροβάτης, πότε ως ζογκλέρ και ενίοτε ως τραγουδιστής και χορευτής.

Πρώτες επιτυχίες (Δεκαετία του 30)

Μετά από κάποιες επιτυχίες σε κωμωδίες του Μπρόντγουεϊ ο Γκραντ πήγε στο Χόλιγουντ όπου υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία παραγωγής Paramount. Το όνομα Κάρι Λόκγουντ που είχε διαλέξει για καλλιτεχνικό ψευδώνυμο δεν άρεσε στους παραγωγούς και τον ανάγκασαν να το αλλάξει. Τότε υιοθέτησε το επίθετο Γκραντ, παρατηρώντας ότι τα αρχικά του ήταν τα ίδια με εκείνα των ονομάτων του Κλαρκ Γκέιμπλ και του Γκάρι Κούπερ ανερχόμενων κινηματογραφικών αστέρων της εποχής. Οι πρώτες ταινίες που γύρισε ήταν αδιάφορες, με πιο αξιόλογες το Ξανθή Αφροδίτη (Blonde Venus) πλάι στη Μάρλεν Ντίτριχ και το "Του Φέρθηκε Σκάρτα" (She Done Him Wrong) πλάι στη σεξοβόμβα Μέι Γουέστ. Το She Done Him Wrong ήταν μεγάλη επιτυχία του 1934 κι έσωσε την Paramount από χρεωκοπία. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο Βιρτζίνια Τσέριλ, ο γάμος τους όμως δε διήρκεσε πολύ καθώς ένα χρόνο αργότερα οι δυο τους χώρισαν. Το 1937 υπέγραψε συμβόλαιο με την Columbia και η συμμετείχε στις ταινίες Αόρατο ζεύγος (Topper) και Διαζύγιο με Προθεσμία (The Awful Truth) τον έκανε αστέρα πρώτου μεγέθους. Ακολούθησαν οι ταινίες: Η Γυναίκα με τη Λεοπάρδαλη (Bringing Up Baby, 1938), Μαζί σου για πάντα (Holiday, 1938) και Κοινωνικά σκάνδαλα (The Philadelphia Story) με συμπρωταγωνίστρια την Κάθριν Χέπμπορν καθώς και τα: Ποια απ' τις δυο; (My Favorite Wife) και Ξαναπαντρεύομαι τη γυναίκα μου (His Girl Friday, 1940). Στα τέλη της δεκαετίας του 30 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά.

Cary Grant Statue.jpg

 

Δεκαετία του 40

Μετά τις συνεργασίες του με την Κάθριν Χέπμπορν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 30, ο Γκραντ θεωρήθηκε ο καταλληλότερος ηθοποιός για τις σοφιστικέ κομεντί της περιόδου. Πολλές από τις ταινίες που γύρισε κατά τη δεκαετία του 40 ήταν κωμωδίες. Με γνωστότερες το Ανθρώπινη δικαιοσύνη (The Talk Of The Town, 1942) του Τζορτζ Στίβενς, το Αρσενικό και παλιά δαντέλα (Arsenic and old lace, 1944) του Φρανκ Κάπρα και το Ένας Άγγελος στη Γη (The Bishop's Wife, 1947). Παρά την επιτυχία του, οι μόνες φορές που προτάθηκε για όσκαρ ήταν εκείνες που πρωταγωνίστησε σε μελοδράματα. Έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για όσκαρ το 1941 για την ταινία του Τζορτζ Στίβενς Νύχτα Γεμάτη Έρωτα (Penny Serenade), έχασε όμως από το Γκάρι Κούπερ. Η δεύτερη υποψηφιότητα που έλαβε ήταν για το Στο διάβα της ζωής (None But The Lonely Heart) το 1944 σε σκηνοθεσία του δραματουργού Κλίφορντ Όντετς, εκείνη τη χρονιά το όσκαρ πήγε στον Μπινγκ Κρόσμπι για την ταινία Ο Δρόμος της Αγάπης (Going My Way). Το 1945 χώρισε και από τη δεύτερη σύζυγό του Μπάρμπαρα Χάτον. Οι δυο τους παρέμειναν φίλοι και μετά το διαζύγιο, όμως οι φήμες που ήθελαν τον Γκραντ αμφισεξουαλικό πλήθαιναν.

 

Ο Κάρι Γκραντ στο τρέιλερ της ταινίας του Άλφρεντ Χίτσκοκ Το κυνήγι του κλέφτη (To Catch A Thief, 1955)

Συνεργασία με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ

Το 1941 ξεκίνησε μια μακρά συνεργασία με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, αρχίζοντας από τις Υποψίες (Suspicion), όπου συμπρωταγωνιστούσε με την Τζόαν Φοντέιν, περνώντας από την Υπόθεση Νοτόριους (Notorious, 1946) και από Το Κυνήγι του Κλέφτη (To Catch A Thief, 1955), όπου συμπρωταγωνιστούσε με τις Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Γκρέις Κέλι αντίστοιχα και καταλήγοντας Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων (North By Northwest, 1959). Ο Χίτσκοκ ήθελε τον Γκραντ για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Σχισμένο παραπέτασμα (Torn Curtain, 1966), αλλά ο ίδιος είχε αποφασίσει να αποσυρθεί μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων του Περπάτα, μην τρέχεις (Walk, Don't Run, 1966). Έτσι ο Χίτσκοκ προσέλαβε τον Πολ Νιούμαν για να εμφανιστεί στο πλευρό της Τζούλι Άντριους. Η σημαντικότερη υπηρεσία που προσέφερε στον Χίτσκοκ ήταν ότι έπαιζε τους δραματικούς ρόλους με μια δόση κωμωδίας και αστικής εκλέπτυνσης. Ο Γκραντ ήταν ο αγαπημένος ηθοποιός του Χίτσκοκ, ο οποίος ήταν γνωστός για την αντιπάθεια που έτρεφε για τους ηθοποιούς. Κάποτε είχε δηλώσει για τον Γκραντ ότι ήταν ο μοναδικός ηθοποιός που αγάπησε σε ολόκληρή του τη ζωή.

Στο τιμόνι της παραγωγής

Στα τέλη του 1949 ο Γκραντ παντρεύτηκε για τρίτη φορά, με την ηθοποιό Μπέτσι Ντρέικ, με την οποία εμφανίστηκε σε δυο ταινίες. Αυτός ο γάμος διήρκεσε 13 χρόνια κι οι δυο τους χώρισαν το 1962. Η Ντρέικ ώθησε τον Γκραντ στη χρήση του LSD και στις αρχές της δεκαετίας του 60 ανέφερε πόσο πολύ τον βοήθησε η θεραπεία με το συγκεκριμένο ναρκωτικό, που η χρήση του ήταν ακόμα νόμιμη στις ΗΠΑ να βρει εσωτερική γαλήνη. Πέρα από τη συνεργασία του με τον Χίτσκοκ κατά τη δεκαετία του πενήντα συμμετείχε στις κωμωδίες Αποπλάνησις ενηλίκου (People Will Talk, 1951) σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς, στην ταινία Ο Βαρνάβας, η Εντβίνα, η Μαϊμού και το Μπογκόμολετς (Monkey Business, 1952) σε σκηνοθεσία του Χάουαρντ Χοκς και πλάι στις Τζίντζερ Ρότζερς και Μέριλιν Μονρόε και στην ταινία Μεγάλε μου Έρωτα (An Affair To Remember, 1957) στο πλευρό της Ντέμπορα Κερ. Το 1956 ίδρυσε δική του εταιρία παραγωγής, την Grantley Productions, για τις οποίες τη διανομή είχε αναλάβει η εταιρία Universal. Ταινίες που κυκλοφόρησαν από την εταιρία του Γκραντ ήταν οι Αδιακρισίες (Indiscreet, 1958), το Επιχείρησις κομπινεζόν (Operation Petticoat, 1959), το Η ωραία και ο εκατομμυριούχος (That Touch of Mink, 1962) και το Ο γερόλυκος φωνάζει (Father Goose, 1964).

 

Ο Κάρι Γκραντ το 1973 σε φωτογραφία του Άλαν Γουόρεν.

Απομάκρυνση από το χώρο του θεάματος

Το 1963 ο Γκραντ πρωταγωνίστησε στην ταινία Ραντεβού στο Παρίσι (Charade, 1963) πλάι στην Όντρεϊ Χέπμπορν και την επόμενη στο Ο γερόλυκος φωνάζει (Father Goose, 1964) πλάι στην Λέσλι Καρόν. Τελευταία του ταινία έμελλε να είναι το Περπάτα, μην τρέχεις (Walk, Don't Run, 1966). Το 1965 κλέφτηκε και παντρεύτηκε στο Λας Βέγκας την ηθοποιό Νταϊάν Κάνον με την οποία απέκτησε μια κόρη που γεννήθηκε πρόωρα το 1966, τη Τζένιφερ Γκραντ. Ο γάμος του με την Κάνον έληξε το 1967 όταν οι δυο τους υπέγραψαν τα χαρτιά του διαζυγίου. Στα τέλη της δεκαετίας δέχτηκε μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας καλλυντικών Fabergé, η θέση αυτή σε συνδυασμό με το επιχειρηματικό του μυαλό του απέφερε πολλά εκατομμύρια.

Τελευταία χρόνια

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Γκραντ, έγινε διοικητικό μέλος και των εταιριών Hollywood Park Inc.Western Airlines και Metro-Goldwyn-Mayer. Το 1970 του απένειμαν Τιμητικό Όσκαρ για την προσφορά του στο χώρο του κινηματογράφου. Στα τέλη της δεκαετίας του 70 έκανε περιοδείες ανά τις ΗΠΑ, όπου προβάλλονταν στιγμιότυπα από τις ταινίες του κι απαντούσε σε ερωτήσεις από το κοινό. Το 1981 παντρεύτηκε για πέμπτη φορά τη Μπάρμπαρα Χάρις που έμεινε στο πλευρό του μέχρι και το θάνατό του από εγκεφαλική αιμορραγία το 1986. Για τρεις δεκαετίες περίπου, ο Γκραντ δούλεψε τους ρόλους με όπλο αυτή την ξεχωριστή, προσωπική χάρη. Η επιρροή του ήταν τόσο σημαντική ώστε να θεωρείται πρότυπο για πολλούς άνδρες της εποχής του. Κάποτε μάλιστα δήλωσε ειρωνευόμενος <<Όλοι θέλουν να γίνουν Κάρι Γκραντ. Ακόμα κι εγώ θέλω να γίνω Κάρι Γκραντ>>.

Μάριο Μονιτσέλι: Οι ταινίες του έκαναν γνωστή παγκοσμίως την επονομαζόμενη «κωμωδία αλά ιταλικά»



Ο Μάριο Μονιτσέλι (Mario Monicelli, Ρώμη, 16 Μαΐου 1915 – Ρώμη, 29 Νοεμβρίου 2010) ήταν Ιταλός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και συγγραφέας. Πολλές ταινίες του, όπως Ο Κλέψας του Κλέψαντος, Οι εντιμότατοι φίλοι μου, Οι γενναίοι του Μπρανκαλεόνε είχαν διεθνή επιτυχία και έκαναν γνωστή παγκοσμίως την επονομαζόμενη «κωμωδία αλά ιταλικά».

Ήταν γιος της Μαρίας Καρέρι και του δημοσιογράφου Τομάζο Μονιτσέλι, ο οποίος αυτοκτόνησε το 1946. Η αδελφή του πατέρα του ήταν σύζυγος του Αρνόλντο Μονταντόρι, ιδρυτή του μεγάλου ιταλικού εκδοτικού οίκου. Γεννήθηκε στη Ρώμη αλλά εσφαλμένα πολλές βιογραφίες του αναφέρουν το Βιαρέτζο ως τόπο γέννησής του. Αφού τέλειωσε το δημοτικό στη Ρώμη, μετακόμισε με την οικογένειά του στο Βιαρέτζο. Εκεί έβγαλε το γυμνάσιο και τις δυο τάξεις του λυκείου και στη συνέχεια μετακόμισε στο Μιλάνο, όπου τελείωσε το λύκειο και ξεκίνησε πανεπιστημιακές σπουδές.

On the Set of “Camera D’Albergo”…1981 — On the Set of “Camera D’Albergo” — Image by Cat’s Collection/Corbis

Σε ηλικία 20 ετών γυρίζει την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Η ταινία, αν και ερασιτεχνική, προβάλλεται στο φεστιβάλ της Βενετίας και η επιτυχία της του εξασφαλίζει την είσοδό του, επαγγελματικά πλέον, στην 7η Τέχνη. Ξεκινά να εργάζεται ως το παιδί που χτυπά την κλακέτα για να φτάσει να γίνει βοηθός σκηνοθέτη. Στη συνέχεια θα γυρίσει στην Τοσκάνη και θα πάρει το πτυχίο του το 1941 από τη Φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου της Πίζας. Από το 1941 έως το 1943 υπηρετεί στον στρατό, το 1943 λιποτακτεί και πηγαίνει να κρυφτεί στη Ρώμη, μέχρι το καλοκαίρι του 1944. Το 1945 εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη δίπλα στον Πιέτρο Τζέρμι.

Το 1946 του αναθέτουν να γράψει το σενάριο μαζί με τον Στένο (καλλιτεχνικό όνομα του Στέφανο Βανζίνα) για την ταινία Ο αετός της στέπας. Η ταινία έχει μεγάλη επιτυχία και από κει κι έπειτα οι δυο τους θα συνεργαστούν σε αρκετές ταινίες τόσο ως συν-σεναριογράφοι όσο και ως συν-σκηνοθέτες. Το 1957 κερδίζει το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Βερολίνου για την ταινία Πίσω από τα κλειστά παράθυρα.

Η μεγάλη όμως στιγμή για την καριέρα του έρχεται το 1958 με την ταινία Ο κλέψας του κλέψαντος. Την επόμενη χρονιά με την ταινία Ο μεγάλος πόλεμος κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα στο φεστιβάλ της Βενετίας και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Η δεύτερη υποψηφιότητα για Όσκαρ θα έρθει το 1963 για το σενάριο της ταινίας Οι σύντροφοι. Τη δεκαετία του ’60 θα ξεκινήσει η συμμετοχή του σε αρκετές σπονδυλωτές ταινίες, σε συνεργασία με άλλους σκηνοθέτες όπως ο Φεντερίκο Φελίνι και ο Λουκίνο Βισκόντι. Το 1966 γυρίζει την ταινία Οι γενναίοι του Μπρανκαλεόνε, μια σάτιρα τοποθετημένη στην εποχή των σταυροφοριών, που θ’ αφήσει εποχή.

Τη δεκαετία του ’70 θα ακολουθήσουν μερικές ακόμη σημαντικές ταινίες όπως το Θέλουμε τους κολονέλουςΟι εντιμότατοι φίλοι μου και Ο ανθρωπάκος. Η ταινία Θέλουμε τους κολονέλους είναι μια πολιτική σάτιρα με σαφείς αναφορές στη χούντα των Συνταγματαρχών. Μια ομάδα δυσαρεστημένων από το ιταλικό καθεστώς συνωμοτούν και προσπαθούν να ανατρέψουν την κυβέρνηση με ένα πραξικόπημα. Στο πλευρό τους έχουν κι έναν Έλληνα συμβουλάτορα, τον συνταγματάρχη Ανδρέα Αυτοματικό.

Ο Μονιτσέλι, ξεκινώντας από απλές κωμικές ηθογραφίες, ακολούθησε την εξέλιξη της ιταλικής κοινωνίας σε όλο το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα και σατίρισε τη μεσαία τάξη και τα λαϊκότερα στρώματα με μαύρο χιούμορ. Αγαπημένα του μοτίβα υπήρξαν η οικογένεια, η φιλία (περιορισμένη στο ανδρικό φύλο), ο θάνατος, η σεξουαλική καταπίεση, η τρέλα, η αποτυχία μεγαλεπήβολων σχεδίων. Το αβίαστο γέλιο των πρώτων ταινιών του, με την απανταχού παρούσα κοινωνική κριτική, οδηγείται σε πικρόχολο χιούμορ και πολλές φορές χάνεται το χάπι εντ, για να καταλήξει σε δράμα, που όμως αφήνει πάντα περιθώριο στο γέλιο. Για τον ίδιο τον Μονιτσέλι, το χαρακτηριστικό της «κωμωδίας αλλά ιταλικά» ήταν ότι ασχολήθηκε με δραματικά θέματα δοσμένα με κωμικό τρόπο. Κάτι που ξεκίναγε ήδη από τον μεσαίωνα και τον Βοκάκιο.

Στις δεκαετίες ’80 και ’90 συνεχίζει ακούραστος να γράφει σενάρια και να σκηνοθετεί αρκετές ακόμη ταινίες. Από το 2000 μέχρι το 2008 θα γυρίσει μερικά ντοκιμαντέρ και στα ενενήντα του χρόνια θα γυρίσει την τελευταία του ταινία. Το βράδυ της 29ης Νοεμβρίου 2010, έχοντας πια φτάσει τα 95 και υποφέροντας από καρκίνο του προστάτη (στο τελευταίο στάδιο), αυτοκτονεί πέφτοντας από το παράθυρο του θαλάμου του νοσοκομείου της Ρώμης, όπου νοσηλευόταν .

Βραβεία

  • Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας
    • 1935 1º βραβείο, ερασιτεχνικός τομέας – I ragazzi della via Paal
    • 1959 Χρυσός λέων καλύτερης ταινίας – Ο μεγάλος πόλεμος
    • 1985 Βραβείο Pietro Bianchi
    • 1991 Χρυσός λέων για το σύνολο της καριέρας
  • Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου
    • 1957: βραβείο σκηνοθεσίας – Πίσω από τα κλειστά παράθυρα
    • 1976: βραβείο σκηνοθεσίας – Caro Michele
    • 1982: βραβείο σκηνοθεσίας – Il marchese del Grillo
  • Νταβίντ ντι Ντονατέλο
    • 1976 βραβείο σκηνοθεσίας – Εντιμότατοι φίλοι μου
    • 1977 βραβείο σκηνοθεσίας – Ο ανθρωπάκος
    • 1977 βραβείο καλύτερης ταινίας – Ο ανθρωπάκος
    • 1986 βραβείο σκηνοθεσίας – Speriamo che sia femmina
    • 1986 βραβείο καλύτερης ταινίας – Speriamo che sia femmina
    • 1986 βραβείο σεναρίου – Speriamo che sia femmina
    • 1990 βραβείο σκηνοθεσίας – Il male oscuro
    • 2005 βραβείο για το σύνολο της καριέρας
  • Nastro d’Argento
    • 1959 βραβείο σεναρίου – ο κλέψας του κλέψαντος
    • 1977 βραβείο σεναρίου – ο ανθρωπάκος
    • 1982 βραβείο σεναρίου – Il marchese del Grillo
    • 1986 βραβείο σκηνοθεσίας – Speriamo che sia femmina
    • 1986 βραβείο σεναρίου – Speriamo che sia femmina
  • Όσκαρ
    • 1958 Υποψηφιότητα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας – ο κλέψας του κλέψαντος
    • 1959 Υποψηφιότητα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας- Ο μεγάλος πόλεμος
    • 1965 Υποψηφιότητα καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου – Οι σύντροφοι
    • 1966 Υποψηφιότητα καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου – Casanova ’70
    • 1968 Υποψηφιότητα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας – Το κορίτσι με το πιστόλι
    • 1978 Υποψηφιότητα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας – Μοντέρνα τέρατα

Saturday, November 26, 2022

80 χρόνια «ζωής» κλείνει η περίφημη “Καζαμπλάνκα”

 


Πιο επίκαιρο από ποτέ το τραγούδι «As Time Goes By». Το ίδιο και η αξέχαστη ταινία "Καζαμπλάνκα" που το έκανε γνωστό, μια από τις πιο επιτυχημένες ταινίες όλων των εποχών.


Ο Ρικ, ο Αμερικανός ιδιοκτήτης του πολυτελούς μπαρ «Rick’s Café Américain» στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου, τον οποίο υποδύεται ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, δεν ενδιαφέρεται για τίποτα. Έχει χάσει τον έρωτα της ζωής του στο Παρίσι και έκτοτε παραμένει ψυχρός και αδιάφορος για τα πάντα. Μέχρι που η αγαπημένη του Ίλσα (Ίνγκριντ Μπέργκμαν) επανέρχεται στη ζωή του και συγκεκριμένα στο μπαρ του.

Έτσι ο πρωταγωνιστής μέσα στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καλείται να σώσει την αγαπημένη του και τον σύζυγο της. Κάποια πράγματα στη ζωή όμως είναι πιο σημαντικά από τον έρωτα, όπως για παράδειγμα ο αγώνας ενάντια στους Ναζί, ή όχι; Αυτή είναι η ιστορία της αξέχαστης κλασικής ταινίας «Καζαμπλάνκα» που έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη σαν σήμερα πριν από 80 χρόνια.

Δεν είναι λίγες οι ατάκες της ταινίας που όλοι θυμόμαστε, όπως το «Συλλάβετε τους συνήθεις υπόπτους» που λέει ο διεφθαρμένος αρχηγός της γαλλικής αστυνομίας Λουί Ρενό (Κλοντ Ρεν). Ο σκηνοθέτης Μάικλ Κέρτιζ γυρίζει την ιστορία του ανεκπλήρωτου έρωτα ως film noir, με διαρκές σασπένς. Άλλες αριστουργηματικές ατάκες όπως το «Here’s looking at you, kid» που ο πρωταγωνιστής λέει τέσσερις φορές στην ταινία ή το «We will always have Paris» δίνουν τεράστια δυναμική στην ταινία, η οποία δεν αναλώνεται σε κλισέ.

Ο κυνικός Ρικ λέει στην αγαπημένη του Ίλσα λίγο πριν αποχωριστούν για δεύτερη φορά: «Θα έχουμε πάντα το Παρίσι»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ: